W lipcu br. został opublikowany nowy standard FSC dla Polski, który zastąpi standard z 2013 r. W jeszcze większym stopniu promuje on zrównoważone zarządzanie lasami, wzmacnia ochronę bioróżnorodności, a także dąży do poprawy warunków pracy osób zatrudnionych w lasach. Nowe zasady wejdą w życie 1 października br., a okres przejściowy będzie obowiązywał do 30 września 2025 r.

Opr. J.O.

Ochrona przyszłości lasów

Lasy są domem dla ponad 80% lądowych gatunków roślin i zwierząt, co czyni je najbardziej różnorodnymi biologicznie ekosystemami lądowymi na naszej planecie. Odgrywają kluczową rolę w łagodzeniu i ograniczaniu skutków zmiany klimatu, między innymi poprzez zmniejszenie wahań temperatury czy pochłanianie dwutlenku węgla. Nie bez przyczyny są nazywane „zielonymi płucami”, gdyż działają jak naturalne filtry, oczyszczając powietrze z zanieczyszczeń. Pełnią też bardzo ważną rolę w retencji wody i stabilizowaniu jej poziomów, ponieważ duże obszary leśne spowalniają spływ powierzchniowy. W Polsce lasy zajmują powierzchnię około 9,3 mln ha – to blisko 30% terytorium naszego kraju.

Wprowadzenie nowych zasad

Certyfikacja gospodarki leśnej FSC potwierdza, że dany las jest zarządzany w sposób chroniący naturalny ekosystem i korzystny dla lokalnej społeczności oraz pracowników, a jednocześnie opłacalny ekonomicznie. Dzięki staraniom wielu zarządców lasów, certyfikacja FSC jest obecna w naszym kraju od ponad 25 lat, promując odpowiedzialną gospodarkę leśną. Wdrażanie standardów FSC potwierdzają coroczne, niezależne audyty, w których mogą uczestniczyć obserwatorzy, a raporty z przebiegu audytów są dostępne publicznie – podnosi to transparentność praktyk leśnych. Wraz ze zmieniającymi się warunkami przyrodniczymi i społecznymi, a także wzrostem poziomu wiedzy naukowej, rewizji poddawane są międzynarodowe i krajowe standardy FSC.

Konsultacje i współpraca

Obowiązujący w Polsce standard FSC z 2013 r. poddawany był rewizji od 2018 r. – na drodze przejrzystego, inkluzywnego procesu. Przeprowadzone zostały testy terenowe, liczne konsultacje publiczne oraz spotkania, które umożliwiły zaangażowanie interesariuszy reprezentujących wiele różnych środowisk i perspektyw. Wśród nich znaleźli się przedstawiciele zarządców lasów, branży drzewnej, pracowników leśnych, społeczności naukowej, organizacji pozarządowych, fundacji i stowarzyszeń, a też osoby prywatne.

– Opracowanie standardu FSC dla gospodarki leśnej wymagało dużego zaangażowania po stronie wszystkich interesariuszy i naszej organizacji. Był to proces długotrwały, uwzględniał bowiem bardzo szerokie konsultacje ze wszystkimi zainteresowanymi, a także ekspertami. Dzięki zaangażowaniu wielu leśników we wdrażanie dobrowolnego systemu certyfikacji FSC, zaadaptowane do krajowych warunków wymogi dotyczące m.in. zachowania bioróżnorodności, ochrony praw pracowniczych i prowadzenia konsultacji z lokalnymi społecznościami sprawiają, że lasy certyfikowane w Polsce są i będą zarządzane zgodnie z najwyższymi wymogami międzynarodowego systemu, jakim jest FSC. Jednocześnie pozwolą zapewnić stabilne i zrównoważone źródło surowca dla przemysłu drzewnego – powiedziała Karolina Tymorek, dyrektorka FSC w Polsce.

Przestrzeganie praw pracowników

Zrównoważone zarządzanie lasami sprzyja zachowaniu trwałości tych ekosystemów. Unikatowym narzędziem w standardach FSC jest ochrona ekosystemów leśnych w ramach obszarów o szczególnych wartościach ochronnych (HCV – High Conservation Value). Zarządcy lasów certyfikowanych mają obowiązek identyfikować szczególne wartości ochronne i wyznaczać lasy o takich wartościach. Wartości te są podzielone na kategorie, w których można wyróżnić np.: znaczną koncentrację różnorodności biologicznej, gatunki zagrożone, obszary wodochronne i glebochronne czy wartości kulturowe i religijne.

Oprócz działań dotyczących ochrony przyrody, w tym zachowania bioróżnorodności, nowy standard wprost odnosi się do praw pracowników leśnych, ponieważ zawiera wymagania dotyczące m.in. zapewnienia godziwych warunków pracy i bezpieczeństwa.

Transparentność i audyty

– Dla pracowników firm leśnych nowy standard oferuje dodatkowe korzyści względem standardu aktualnie obowiązującego. Istotna zmiana polega na poszerzeniu definicji pracownika i obejmuje osoby zatrudnione w pracy leśnej na różne sposoby – od etatu po podwykonawstwo czy pracę sezonową. Nowy standard wprowadza także pojęcie „płacy umożliwiającej utrzymanie”. Ważnym elementem standardu jest też wymóg dotyczący wyboru wykonawcy prac leśnych przy uwzględnieniu nie tylko ceny wykonania prac, ale i innych cech oferty – powiedział Marek Rzońca, Koordynator FSC ds. Leśnictwa.

Znaczenie Certyfikacji FSC

Standard odpowiedzialnej gospodarki leśnej FSC może przyczynić się do bardziej zrównoważonego zarządzania lasami. Dzięki certyfikacji FSC lasy mogą być zarządzane w sposób, który chroni różnorodność biologiczną i ekosystemy, zapewniając jednocześnie stabilne źródło surowca dla przemysłu drzewnego. Promowanie godziwych warunków pracy i dialogu ze społecznościami lokalnymi przekłada się na lepsze relacje między zarządcami lasów a okolicznymi mieszkańcami. Z kolei wzrost świadomości konsumentów dotyczący certyfikacji FSC może zwiększyć popyt na produkty pochodzące z odpowiedzialnie zarządzanych lasów, co może dodatkowo zachęcić zarządców lasów do certyfikacji.

Międzynarodowe Targi Maszyn, Narzędzi i Komponentów dla Przemysłu Drzewnego i Meblarskiego DREMA świętują w tym roku swoją 40. edycję. Wydarzenie, które odbędzie się w dniach 10 – 13 września 2024 roku na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich, ponownie przyciągnie do stolicy Wielkopolski kilkanaście tysięcy specjalistów zarówno z branży drzewnej, jak i meblarskiej. Zapoznają się oni z najnowszymi maszynami i technologiami dla obróbki drewna oraz produkcji mebli.

DREMA po raz pierwszy miała miejsce w roku 1978 i już wówczas cieszyła się ogromnym zainteresowaniem. Początkowo wydarzenie odbywało się w cyklu dwuletnim, na przemian z Wystawą Maszyn i Urządzeń do Produkcji Meblarskiej, prezentującą ofertę wyłącznie polskich wystawców. W roku 1994, z uwagi na dynamiczny rozwój i ogromny potencjał branży drzewnej w Polsce, zadecydowano o zmianie formuły na coroczną.

Na przestrzeni lat DREMA ewoluowała, poszerzając zakres tematyczny. Wydarzenie stawało się coraz bardziej popularne zarówno wśród polskich, jak i zagranicznych wystawców oraz zwiedzających. Szczególny wzrost zainteresowania nastąpił w latach 90., kiedy możliwe stało się całkowite otwarcie polskiego rynku. W ostatnich latach tematykę imprezy rozszerzono o narzędzia, materiały oraz komponenty przeznaczone do produkcji mebli skrzyniowych i tapicerowanych.

Targi te są jednymi z nielicznych na świecie, które w okresie pandemii odbywały się regularnie, bez przerwy, zgodnie z kalendarzem. Obecnie DREMA jest największym w Europie Środkowo-Wschodniej centrum zaopatrzenia dla producentów mebli. O znaczeniu poznańskich targów świadczy fakt, że DREMA jest jednym z kilkunastu światowych wydarzeń dedykowanych przemysłowi obróbki drewna, które są oficjalnie popierane przez Europejską Federację Producentów Maszyn do Obróbki Drewna (EUMABOIS). Ponadto, wydarzenia towarzyszące targom – takie jak: akcja charytatywna DREMA DZIECIOM oraz projekt DREMA DESIGN – dołączyły do interdyscyplinarnego projektu „Nowy Europejski Bauhaus” (NEB) zainicjowanego przez Komisję Europejską w 2020 r, wspierającego wdrażanie idei zrównoważonego rozwoju.

DREMA 2024 większa niż przed rokiem

Tegoroczna edycja zapowiada się pozytywnie. Będzie większa od poprzedniej zarówno pod względem powierzchni ekspozycji, jak i liczby wystawców. Ponownie do udziału w tym wydarzeniu zgłosiły się największe firmy, które zaprezentują innowacyjne rozwiązania i technologie jutra przeznaczone dla obróbki drewna oraz przemysłu drzewno-meblarskiego czy tartacznego.

Wystawa obejmuje także maszyny do rozkroju i szycia tkanin, komponenty do produkcji mebli oraz akcesoria meblowe, jak również kleje i lakiery. Aktualna lista wystawców jest na stronie: www.drema.pl

Specjalne strefy prezentacyjne

Na zwiedzających czekać będzie strefa DREMA Tools, w której firma ITA Tools wraz z partnerami zaprezentuje pełną gamę narzędzi dla stolarzy i rzemieślników. Odbędą się tu warsztaty z kompleksowej obróbki nowoczesnych materiałów oraz pokazy ostrzenia narzędzi innowacyjną metodą ablacji laserowej. Z kolei w strefie TRENDY 2024 swoje nowości przedstawią producenci okuć i akcesoriów meblarskich.

Ponownie w jednym z pawilonów działać będzie Fabryka Mebli na Żywo. To kolejna odsłona projektu DREMA DZIECIOM. Jest to akcja charytatywna, przeprowadzana w formie pokazowej produkcji mebli na żywo, organizowanej przez Stowarzyszenie Producentów Maszyn, Urządzeń i Narzędzi do Obróbki Drewna DROMA, Wydział Leśny i Technologii Drewna Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu oraz Grupę MTP.

Partnerem wykonawczym jest firma Lazzoni Group. Zaprezentowane tu zostaną najnowsze technologie produkcji mebli, łącząc szlachetny cel z praktyczną edukacją. Powierzchnia 2000 m2 stanie się areną praktycznych umiejętności dla studentów. Wyprodukowane w trakcie targów meble zostaną przekazane do Żłobka Samorządowego w Myślenicach oraz Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Jastrowiu.

Także dla prac ręcznych

Sporą część wystawy poświęcono pracom w drewnie, narzędziom ręcznym i elektronarzędziom. To gratka nie tylko dla profesjonalistów, ale też majsterkowiczów i miłośników DYI. Z myślą o nich powstaną strefy przygotowane m.in. przez drewno.pl oraz DREMA Hobby. Na terenie zewnętrznym, oprócz prezentacji maszyn w ruchu, odbędą się też pokazy wózków widłowych. Nowością będzie także strefa Infotech City prezentująca cyfrową, mobilną stolarnię.

Warto odwiedzić również strefę Parkietu przygotowaną przez Stowarzyszenie Parkieciarze Polscy, Mistrzostwa Polski we Wbijaniu Gwoździ oraz wystawę prac nagrodzonych w konkursie „Wyczarowane w drewnie” organizowane przez Wydawnictwo Inwestor. We współpracy z grupą Narzędzioholicy.pl odbędzie się Akcja-Renowacja, której efektem będzie rekonstrukcja antycznego mebla (szczegółowe informacje dostępne są na stronie www.drema.pl).

Merytorycznie o branży – Akademia DREMY

W programie przewidzianych jest ponad 20 wydarzeń: konferencji i paneli dyskusyjnych dotyczących aktualnej sytuacji rynkowej oraz automatyzacji i mechanizacji procesów produkcyjnych w duchu przemysłu 4.0. W przeddzień targów odbędzie się kolejna edycja Kongresu Przemysłu Drzewnego KOOPDREW.

Podczas tej międzynarodowej konferencji organizowanej przez Polską Izbę Gospodarczą Przemysłu Drzewnego mowa będzie o szansach i zagrożenia dla sektora leśno-drzewnego w najbliższych latach. Eksperci z Polski i zagranicy przedstawią, jak radzić sobie z aktualnymi wyzwaniami i przygotować rozwiązania chroniące rodzime firmy.

O perspektywach zarówno przemysłu meblarskiego, jak i drzewnego oraz wyzwaniach związanych z zaopatrzeniem branży w surowce drzewne dyskutować będą uczestnicy IX Ogólnopolskiego Kongresu Meblarskiego organizowanego przez Ogólnopolską Izbę Gospodarczą Producentów Mebli. Wydarzenie, które odbędzie się 11 września, zgromadzi menedżerów z czołowych przedsiębiorstw. Omówią oni kierunki zmian, nadchodzące wyzwania i strategie rozwoju w branży. OIGPM przygotowuje również VI Spotkanie Kobiet związanych z branżą meblarską.

Wśród nowych wydarzeń odbędzie się I edycja Forum Młodych Technologów skierowanego do przyszłych specjalistów oraz kadry dydaktycznej.

Swoją kontynuację będzie miała akcja Las DREMY, zainicjowana w ubiegłym roku przez zespół targów DREMA. Tegoroczne działania, przeprowadzane we współpracy z partnerem wykonawczym Posadzimy.pl, to okazja do wspólnego zalesienia ubogich w drzewa terenów Polski. Podczas wydarzenia każdy z gości targów będzie mógł zgłosić się do udziału w projekcie poprzez przekazanie danych kontaktowych, a w zamian – w jego imieniu – zostanie posadzone podczas finału akcji jedno drzewo. Każdy uczestnik otrzyma także indywidualny certyfikat potwierdzający jego zaangażowanie. Projekt ma na celu promocję idei zrównoważonego rozwoju dla przemysłu drzewno-meblarskiego, a w rezultacie przyczynienia się do odnowienia cennych zasobów natury, z których korzysta branża.

Bilety dla profesjonalistów

Osoby zawodowo związane z branżą drzewną lub meblarską mają darmowy wstęp podczas trwania czterodniowej imprezy – wystarczy wejść na stronę www.tobilet.pl, wybrać targi DREMA 2024, zarejestrować się i odebrać bilet. Z kolei dla majsterkowiczów – hobbystów przygotowano bilety w niższej cenie.

Lasy Państwowe wprowadzą od nowego roku nowy system sprzedaży drewna, oparty na punktacji promującej lokalny przerób drewna – poinformował w rozmowie z PAP wiceminister klimatu Mikołaj Dorożała.

Na początku tego roku kierownictwo resortu klimatu i środowiska przedstawiło dziewięć rekomendacji mających na celu ograniczenie eksportu nieprzetworzonego drewna z Polski. Wiceminister Dorożała zapewnił, że prace nad tymi rozwiązaniami są w toku i mają wejść w życie od 2025 roku.

– Specjalny zespół w Lasach Państwowych pracuje nad ograniczeniem eksportu nieprzetworzonego drewna z Polski. Lasy Państwowe są odpowiedzialne za przygotowanie całej koncepcji, przeanalizowanie jej oraz stworzenie mechanizmów uszczelniających sprzedaż drewna – powiedział Dorożała.

Od nowego roku w systemie sprzedaży drewna przez Lasy Państwowe pojawi się nowa kategoria, która będzie promować lokalny przerób drewna. – Dyrekcja Lasów Państwowych dała jasny sygnał, że od przyszłego roku będą nowe zasady sprzedaży drewna. Ważnym komponentem będzie element proklimatyczny. Lokalność przerobu będzie osobną kategorią w historii zakupowej i będzie punktowana – dodał wiceminister.

Pod koniec czerwca Lasy Państwowe informowały, że powstanie międzyresortowy zespół ds. ograniczenia eksportu surowca drzewnego. W skład zespołu wejdą przedstawiciele Ministerstwa Finansów – Krajowej Administracji Skarbowej, Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Rozwoju i Technologii, Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Komendy Głównej Policji, Najwyższej Izby Kontroli, Polskiej Izby Gospodarczej Przemysłu Drzewnego, Wojewody Pomorskiego, urzędów transportowych oraz zarządców portów morskich.

Według danych udostępnionych przez Lasy Państwowe, w latach 2019-2023 z Polski wyeksportowano 14,3 mln ton nieprzetworzonego drewna, z czego w 2023 roku było to 2,2 mln ton. Najwięcej drewna trafiło do Niemiec – 5,3 mln ton, co stanowiło 37% eksportu w tym okresie. Kolejne miejsca zajmują inne kraje (35% eksportu) oraz Chiny (28%).

„Według danych udostępnionych przez Lasy Państwowe, w latach 2019-2023 z Polski wyeksportowano 14,3 mln ton nieprzetworzonego drewna, z czego w 2023 roku było to 2,2 mln ton. Najwięcej drewna trafiło do Niemiec – 5,3 mln ton, co stanowiło 37% eksportu w tym okresie. Kolejne miejsca zajmują inne kraje (35% eksportu) oraz Chiny (28%).”

Większość pozyskiwanego przez Lasy Państwowe drewna jest przeznaczana dla przedsiębiorców i kupowana za pośrednictwem Portalu Leśno-Drzewnego (70% oferowanej miąższości) oraz w systemie sprzedaży aukcyjnej (30%). Pozostałe 20% trafia do sprzedaży detalicznej, głównie do odbiorców indywidualnych.

Do zakupów w ramach Portalu Leśno-Drzewnego mają dostęp przedsiębiorcy posiadający tzw. historię zakupów, czyli nabywali drewno od Lasów Państwowych w poprzednich latach.

Na aukcjach systemowych drewno mogą kupować wszyscy przedsiębiorcy, także podmioty nowe, które nie mają historii zakupów. Na aukcjach e-drewno, które odbywają się na bieżąco, dostępne są oferty nadleśnictw, często dotyczące niewielkich ilości surowca.

W październiku 2023 roku Lasy Państwowe opublikowały nowe zasady sprzedaży drewna na lata 2024-2026. W 2024 roku procedury sprzedaży ofertowej będą odbywać się trzy razy do roku, a nie dwa, jak wcześniej. Wprowadzono również nową punktację związaną z głębokością przerobu drewna.

Dzięki nowym rozwiązaniom, Lasy Państwowe mają nadzieję na skuteczne ograniczenie eksportu nieprzetworzonego drewna oraz wsparcie lokalnych przetwórców, co przyniesie korzyści zarówno dla gospodarki, jak i środowiska naturalnego.

Już 28 sierpnia br. w Warszawie odbędzie się seminarium informacyjne pt. „Jak przygotować się do wdrożenia EUDR”. Skierowane jest ono do przedstawicieli przemysłu drzewnego i firm handlujących produktami drzewnymi, zarówno dużych, jak i mniejszych przedsiębiorstw.

Unia Europejska, jako znaczący konsument towarów przyczyniających się do wylesiania, postanowiła podjąć działania mające na celu ograniczenie tego zjawiska. W wyniku wieloletnich konsultacji, 31 maja 2023 r. uchwalono Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115 (EUDR). Nowe przepisy, które wejdą w życie 30 grudnia 2024 r., mają na celu zmniejszenie wpływu UE na wylesianie i degradację lasów.

Cele EUDR

EUDR dąży do minimalizacji konsumpcji produktów związanych z wylesianiem oraz do zwiększenia popytu w UE na legalne i „niepowodujące wylesiania” towary. Rozporządzenie obejmuje siedem towarów o wysokim ryzyku leśnym: soję, olej palmowy, kauczuk, bydło, kakao, kawę oraz drewno, a także produkty zawierające te surowce.

– EUDR wprowadza nowe wyzwania dla przemysłu drzewnego związane z jego wdrożeniem z końcem tego roku – mówi Renata Kałużna, dyrektor zarządzająca powermeetings.eu. – W celu przygotowania branży do nowych wymogów, organizujemy seminaria w Warszawie, które przybliżą tematykę EUDR i pomogą firmom w adaptacji do nowych regulacji. Lista produktów objętych nowym rozporządzeniem jest szeroka. Obejmuje m.in. drewno opałowe, węgiel drzewny, surowe drewno, obręcze drewniane, podkłady kolejowe, arkusze na forniry, sklejkę, płyty wiórowe, płyty pilśniowe, meble drewniane i wiele innych.

Z udziałem fachowców

Eksperci, tacy jak Łukasz Wróbel i dr inż. Ilona Olsztyńska, przedstawią kompleksowe omówienie celów i założeń EUDR, a także praktyczne wskazówki dotyczące wdrożenia nowych przepisów. Podczas seminariów omówione zostaną kluczowe kwestie, takie jak: mechanizmy zwalczania nielegalnego pozyskiwania drewna, system zasad należytej staranności, analiza ryzyka oraz narzędzia redukujące ryzyko. Eksperci zaprezentują również system informatyczny do składania oświadczeń o należytej staranności i geolokalizacji, który jest jednym z istotnych wyzwań wynikających z rozporządzenia.

Obowiązki i konsekwencje

Przemysł drzewny będzie zobowiązany do wdrożenia systemów należytej staranności, sprawozdawczości i przechowywania zapisów.

Niewywiązanie się z nowych obowiązków może skutkować poważnymi konsekwencjami. Seminaria mają na celu przygotowanie branży drzewnej do tych zmian, zapewniając dostęp do wiedzy i narzędzi niezbędnych do zgodnego z EUDR funkcjonowania.

Nowe rozporządzenie EUDR stanowi istotne wyzwanie, ale jednocześnie szansę na zrównoważone zarządzanie zasobami leśnymi i ochronę środowiska naturalnego. Przemysł drzewny musi dostosować się do nowych wymogów, aby spełnić oczekiwania konsumentów i przyczynić się do ochrony lasów na całym świecie.